Η φυσικοθεραπεία αποτελεί βασικό κομμάτι στην αντιμετώπιση των προβλημάτων του ώμου τόσο σε προεγχειρητικό όσο και σε μετεγχειρητικό επίπεδο.
Περιλαμβάνει την διενέργεια συγκεκριμένων ασκήσεων, τη χρήση βοηθητικών μέσων καθώς και άλλων μεθόδων όπως για παράδειγμα ο θεραπευτικός υπέρηχος, το μασάζ και η ηλεκτροθεραπεία.
Οι παθήσεις που αφορούν τον ώμο (τενοντίτιδα, σύνδρομο πρόσκρουσης, ρήξη τενόντων) ωφελούνται σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό από την φυσικοθεραπεία. Ταυτόχρονα η φυσικοθεραπεία είναι απαραίτητη για να βελτιστοποιήσει το αποτέλεσμα μιας χειρουργικής επέμβασης.
Παρόλο το γεγονός ότι οι φυσικοθεραπευτές προσφέρουν ανεκτίμητη υπηρεσία στην θεραπεία των ασθενών, υπάρχουν κάποιες ασκήσεις οι οποίες είναι απλές και μπορούν να εκτελεστούν με ασφάλεια χωρίς την παρουσία του φυσικοθεραπευτή.
Η προφύλαξη επιτυγχάνεται κυρίως μέσω της χρήσης της ακινητοποίησης (Ανάρτηση Άνω Άκρου) και της αποφυγής συγκεκριμένων κινήσεων.
Η κίνηση μπορεί να απαιτείται να διατηρηθεί, να αποκατασταθεί ή να βελτιωθεί.
Η ενδυνάμωση ενδείκνυται εφόσον έχει αποκατασταθεί η κίνηση.
Προφανώς η φυσικοθεραπεία του ώμου είναι αρκετά πιο περίπλοκη και περιλαμβάνει ειδικές ασκήσεις, όταν αυτή διενεργείται από έναν εξειδικευμένο και έμπειρο φυσικοθεραπευτή.
Οι ειδικοί ορθοπεδικοί για την άρθρωση του ώμου χρησιμοποιούν συγκεκριμένους όρους για να περιγράψουν την κίνηση του Άνω Άκρου στο χώρο.
Η ανύψωση του χεριού προς τα εμπρός ορίζεται ως κάμψη ενώ η ανύψωση προς το πλάι ως απαγωγή.
Η έξω στροφή περιγράφει την κίνηση του χεριού προς τα έξω , ενώ η έσω στροφή είναι η κίνηση του χεριού προς τα πίσω.
Όλες αυτές οι κινήσεις μπορούν να γίνουν είτε χρησιμοποιώντας τη δική μας δύναμη (ενεργητικές), είτε με τη βοήθεια κάποιου άλλου (παθητικές). Ο όρος υποβοηθούμενη ενεργητική κινητοποίηση περιγράφει κάτι ενδιάμεσο, δηλαδή την κίνηση του ώμου η οποία γίνεται κατά 50% με τη δική μας δύναμη και κατά 50% παθητικά.
Συγκεκριμένα, χρειάζονται λάστιχα-ιμάντες, μία ράβδος και ένα σκοινί. Υπάρχει η δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί ένα σκουπόξυλο ή μία ομπρέλα ως ράβδος.
Οι ασκήσεις , οι οποίες απαιτούν να είναι κανείς ξαπλωμένος, μπορούν άνετα να γίνουν στο κρεβάτι ή σε έναν καναπέ.
Στις ασκήσεις στις οποίες πρέπει να στηριχτεί ο αγκώνας, είναι πιο πρακτικό να γίνεται αυτό με μερικές πετσέτες ή σεντόνια και όχι με μαξιλάρι.
Τα βαράκια στην κατ’ οίκον φυσικοθεραπεία του ώμου χρησιμοποιούνται σε συγκεκριμένες, λίγες περιπτώσεις.
Μετά από μία χειρουργική επέμβαση είναι πολύ χρήσιμη η βοήθεια από κάποιο συγγενικό πρόσωπο, το οποίο μπορεί να βοηθήσει στην παθητική κινητοποίηση.
Απαραίτητη είναι η βοήθεια από κάποιο τρίτο πρόσωπο. Στην παθητική κινητοποίηση του ώμου , ο ασθενής δεν χρειάζεται να ασκήσει καμία δύναμη. Η κίνηση του χεριού σε όλα τα επίπεδα (κάμψη, απαγωγή, έξω και έσω στροφή) γίνεται από τον βοηθό.
Στην περίπτωση αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί το υγιές χέρι, μία ράβδος ή μία πετσέτα.
Είναι μια απόλυτα ασφαλής μέθοδος για να ξεκινήσει η ενδυνάμωση του ώμου όταν ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί 100% η διαδικασία της επούλωσης.
Τα βαράκια είναι εξίσου χρήσιμα αλλά θα πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή ειδικά μετά από χειρουργικές επεμβάσεις.
Ο όρος που χρησιμοποιείται για αυτές τις καταστάσεις είναι ασκήσεις για την σταθεροποίηση της ωμοπλάτης και αφορά τους μυς που βρίσκονται πέριξ αυτής.
Ένας απλός τρόπος εκτέλεσης αυτών των ασκήσεων είναι να φανταστούμε την πλάτη μας ως ένα ρολόι και να προσπαθούμε να μετακινήσουμε την ωμοπλάτη μας προς τα πάνω (ώρα 12), κάτω (ώρα 6) και προς το πλάι (ώρα 3 και 9)
Για κάθε νόσο της άρθρωσης του ώμου θα πρέπει να επιλεγεί εξατομικευμένα το ανάλογο σετ ασκήσεων.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ασφαλώς ότι ένα σωστό πρόγραμμα φυσικοθεραπείας αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο στην αντιμετώπιση της παθολογίας του ώμου.
Η συμβολή των φυσικοθεραπευτών στο κομμάτι αυτό είναι ανεκτίμητη και δεν μπορεί να υποκατασταθεί από ένα κατ΄οίκον πρόγραμμα ασκήσεων.