Κάταγμα Ωλεκράνου

Το ωλέκρανο είναι η οστική προεξοχή στην άκρη της ωλένης, η οποία σχηματίζει το οπίσθιο τμήμα της άρθρωσης του αγκώνα. Το οστό της ωλένης συνιστά το ένα από τα 2 οστά του αντιβραχίου (πήχη), το οποίο αρθρώνεται με το βραχιόνιο οστό και την κεφαλή της κερκίδας, σχηματίζοντας έτσι την άρθρωση του αγκώνα. Το ωλέκρανο βρίσκεται ακριβώς κάτω από το δέρμα του αγκώνα, χωρίς ιδιαίτερη προστασία από τους μύες ή άλλους μαλακούς ιστούς. Συνεπώς, είναι ιδιαίτερα επιρρεπές σε κάταγμα.

Το κάταγμα ωλεκράνου αποτελεί συχνό τραυματισμό στον ενήλικο πληθυσμό, ο οποίος μπορεί να προκύψει από διάφορους μηχανισμούς κάκωσης, όπως πτώσεις, άμεσο τραύμα ή επαναλαμβανόμενη καταπόνηση. Ένα κάταγμα μπορεί να είναι πολύ επώδυνο και να καταστήσει την κίνηση του αγκώνα δύσκολη ή αδύνατη. Συνεπώς, η έγκαιρη διάγνωση και η αποτελεσματική θεραπεία είναι υψίστης σημασίας για τη διασφάλιση της λειτουργικότητας και της κινητικότητας της άρθρωσης.

Τα κατάγματα ωλεκράνου συνήθως εμφανίζονται μεμονωμένα χωρίς να συνυπάρχει κάποιος άλλος τραυματισμός. Ωστόσο, δεν αποκλείεται σε ορισμένες περιπτώσεις να αποτελούν μέρος ενός πιο περίπλοκου τραυματισμού στον αγκώνα. Όπως κάθε κάταγμα, έτσι και το κάταγμα ωλεκράνου μπορεί να είναι είτε σταθερό, είτε μετατοπισμένο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το οστό σπάει με τέτοιο τρόπο που θραύσματα οστών προεξέχουν μέσα από το δέρμα. Αυτό ονομάζεται ανοιχτό κάταγμα.

Τα ανοιχτά κατάγματα είναι ιδιαίτερα σοβαρά γιατί όταν σπάσει το δέρμα, είναι πιο πιθανό να εμφανιστεί μόλυνση τόσο στο τραύμα όσο και στο οστό. Συνεπώς, απαιτείται άμεση θεραπεία για την πρόληψη της μόλυνσης. Γενικότερα, τα κατάγματα αυτά συχνά απαιτούν χειρουργική αντιμετώπιση για την αποκατάσταση της λειτουργικότητας και της σταθερότητας της άρθρωσης αγκώνα.

Η πιο κοινή αιτία ενός κατάγματος ωλεκράνου είναι το άμεσο τραύμα στον αγκώνα. Αυτό συμβαίνει συχνά κατά τη διάρκεια πτώσεων σε τεντωμένο χέρι, αθλητικών δραστηριοτήτων ή τροχαίων ατυχημάτων. Η πρόσκρουση στο οπίσθιο τμήμα της άρθρωσης του αγκώνα μπορεί να οδηγήσει σε κάταγμα ωλεκράνου. Παράλληλα, ένα έμμεσο τραύμα, όπως μια ισχυρή σύσπαση του τρικέφαλου μυός ενώ ο αγκώνας βρίσκεται σε έκταση, μπορεί επίσης να οδηγήσει σε κάταγμα ωλεκράνου.

Αυτός ο τύπος τραυματισμού παρατηρείται συχνά στην άρση βαρών ή σε δραστηριότητες που απαιτούν επαναλαμβανόμενη έκταση του αγκώνα, και ονομάζεται αποσπαστικό κάταγμα ωλεκράνου. Τέλος, παθολογικές καταστάσεις, όπως η οστεοπόρωση ή οι όγκοι των οστών, μπορεί να αποδυναμώσουν την ωλένη και να την προδιαθέσουν σε κατάγματα, συμπεριλαμβανομένων των καταγμάτων ωλεκράνου.

Σε αυτές τις περιπτώσεις, ακόμη και η πιο μικρή καταπόνηση ή ένας ήπιος τραυματισμός μπορεί να οδηγήσει σε κάταγμα. Γενικότερα, το κάταγμα ωλεκράνου προκαλείται ως συνέπεια ενός υψηλής έντασης τραυματισμού σε νεαρά άτομα και μιας απλής πτώσης σε ηλικιωμένους.

Τα κατάγματα ωλεκράνου (Εικ. 1) παρουσιάζουν διακριτά κλινικά χαρακτηριστικά, ένα από τα βασικότερα εκ των οποίων είναι ο πόνος. Οι ασθενείς συνήθως βιώνουν άμεσο και έντονο πόνο στο σημείο του τραυματισμού. Ο πόνος μπορεί να επιδεινωθεί με την κίνηση του αγκώνα ή τις προσπάθειες έκτασής του.

Ταυτόχρονα με τον πόνο εκδηλώνεται οίδημα και εντοπισμένη ευαισθησία γύρω από την άρθρωση του αγκώνα. Μπορεί επίσης να αναπτυχθούν αιματώματα λόγω αιμορραγίας στους μαλακούς ιστούς. Ένα κάταγμα ωλεκράνου μπορεί επίσης να περιορίσει σημαντικά το εύρος κίνησης στην άρθρωση του αγκώνα. Οι ασθενείς συχνά δυσκολεύονται να πραγματοποιήσουν κινήσεις έκτασης ή κάμψης του χεριού.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να υπάρχει μια εμφανής παραμόρφωση ή ένα ορατό κενό μεταξύ των θραυσμάτων του οστού, ιδιαίτερα εάν πρόκειται για μετατοπισμένο κάταγμα. Τέλος, σε σοβαρά κατάγματα, μπορεί να προκύψει τραυματισμός γειτονικών νεύρων ή αιμοφόρων αγγείων.

Η διάγνωση ενός κατάγματος ωλεκράνου εξάγεται έπειτα από λήψη του ιστορικού του τραυματισμού και επισκόπηση της κλινικής εικόνας, η οποία περιλαμβάνει εκτεταμένο οίδημα, πόνο και περιορισμό της κινητικότητας.

Προκειμένου να επιβεβαιωθεί η διάγνωση πραγματοποιούνται πρόσθετες απεικονιστικές εξετάσεις, όπως οι απλές ακτινογραφίες, οι οποίες συνήθως αποτελούν το μόνο διαγνωστικό μέσο που χρειάζεται για να τεθεί η διάγνωση. Εάν η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη, έχει ένδειξη η διενέργεια περαιτέρω ελέγχου μέσω τρισδιάστατης αξονικής τομογραφίας.

Η θεραπεία των καταγμάτων ωλεκράνου εξαρτάται από παράγοντες όπως ο τύπος του κατάγματος, η μετατόπιση, η ηλικία του ασθενούς και το επίπεδο δραστηριότητας. Σε σπάνιες περιπτώσεις, όπου τα θραύσματα του οστού δεν παρουσιάζουν παρεκτόπιση, μπορεί να εφαρμοστεί συντηρητική αντιμετώπιση με ακινητοποίηση του αγκώνα για χρονικό διάστημα 4 εβδομάδων. Ωστόσο, τα περισσότερα κατάγματα ωλεκράνου παρουσιάζουν παρεκτόπιση ή και συντριβή, με αποτέλεσμα να απαιτούν χειρουργική αποκατάσταση με ανοικτή ανάταξη και εσωτερική οστεοσύνθεση.

Η οστεοσύνθεση αναλόγως του τύπου του κατάγματος, γίνεται είτε με ταινία ελκυσμού (tension band), είτε με πλάκα και βίδες (Εικ. 2 ). Η τοποθέτηση ταινίας ελκυσμού είναι μια ειδική τεχνική που χρησιμοποιείται για εγκάρσια κατάγματα στα οποία δεν παρατηρείται συντριβή του οστού. Περιλαμβάνει την τοποθέτηση δυο βελονών και ενός σύρματος γύρω από το κάταγμα ωλεκράνου. Το σύρμα προκαλεί συμπίεση των άκρων του κατάγματος κατά την κάμψη του αγκώνα, διευκολύνοντας την άμεση κινητοποίηση της άρθρωσης και κατά συνέπεια την αποφυγή της δυσκαμψίας.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χρησιμοποιηθεί μια πλάκα για τη στερέωση των θραυσμάτων του ωλεκράνου μεταξύ τους. Μετεγχειρητικά, συνιστάται αυστηρά η τοποθέτηση ειδικών λειτουργικών κηδεμόνων οι οποίοι διευκολύνουν τη σταδιακή κινητοποίηση, αλλά και η έναρξη στοχευμένου προγράμματος φυσικοθεραπείας για την ανάκτηση του πλήρους εύρους κίνησης της άρθρωσης.

Το κάταγμα ωλεκράνου είναι ένας κοινός ορθοπεδικός τραυματισμός που μπορεί να προκύψει από τραυματικά συμβάντα, έμμεσο τραύμα ή υποκείμενες παθολογικές καταστάσεις. Αυτά τα κατάγματα παρουσιάζονται με διακριτά συμπτώματα, όπως πόνος, οίδημα, περιορισμένο εύρος κίνησης και μερικές φορές παραμόρφωση. Η ακριβής διάγνωση μέσω κλινικής αξιολόγησης και απεικονιστικών εξετάσεων είναι ζωτικής σημασίας για τον καθορισμό της κατάλληλης θεραπευτικής προσέγγισης, η οποία είναι στην πλειοψηφία των περιπτώσεων χειρουργική.

Η έγκαιρη και κατάλληλη αντιμετώπιση των καταγμάτων ωλεκράνου είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση της βέλτιστης αποκατάστασης της άρθρωσης. Ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός Άνω Άκρου, Δρ. Παναγιώτης Πάντος, αντιμετωπίζει χειρουργικά και τις πιο περίπλοκες περιπτώσεις καταγμάτων στον αγκώνα, με σκοπό τη βέλτιστη αποκατάσταση της λειτουργικότητας της άρθρωσης.