Στο χώρο του αθλητισμού οι τραυματισμοί είναι συχνό φαινόμενο. Ένας από τους τραυματισμούς αυτούς είναι και η κήλη των αθλητών. Πρόκειται για μία πάθηση που αφορά κυρίως αθλητές που αθλούνται εντατικά, επαγγελματικά και συστηματικά. Παρά το όνομα, δεν πρόκειται για την κλασική μορφή κήλης, αφού δεν εμφανίζεται με κάποιο εμφανές εξόγκωμα, αλλά με πόνο στη βουβωνική χώρα.
Πρόκειται για μια «αόρατη» πάθηση, έναν επίπονο τραυματισμό των μαλακών ιστών, που προκαλεί έντονο πόνο και εμφανίζεται σταδιακά. Η κήλη του αθλητή μπορεί να είναι δύσκολο να γίνει αντιληπτή από τον ασθενή και για τον εντοπισμό της απαιτείται ενδελεχής αξιολόγηση και διάγνωση από έμπειρο ορθοπεδικό χειρουργό. Το θετικό είναι ότι με τη σωστή προθέρμανση πριν την αθλητική δραστηριότητα την ενδυνάμωση των μυών και τη κατάλληλη φροντίδα, η συγκεκριμένη κατάσταση μπορεί να προληφθεί.
Τι είναι η κήλη των αθλητών;
Η κήλη του αθλητή ή σύνδρομο κοιλιακών προσαγωγών ή ηβαλγία είναι ένας επώδυνος τραυματισμός οποιουδήποτε μαλακού ιστού (μύες, τένοντες ή σύνδεσμοι) στην κάτω κοιλιακή ή τη βουβωνική χώρα. Σε αντίθεση με μια πραγματική κήλη, κατά την οποία προβάλλει τμήμα ενδοκοιλιακού σπλάχνου μέσω ενός αδύναμου σημείου στο κοιλιακό τοίχωμα σχηματίζοντας μια ορατή διόγκωση, η κήλη των αθλητών δεν πρόκειται στην ουσία για κήλη. Η κήλη των αθλητών διαφέρει καθώς δεν οδηγεί σε διόγκωση της βουβωνικής χώρας και οι ιστοί που πλήττονται είναι διαφορετικοί σε κάθε περίπτωση. Έτσι, για την κήλη των αθλητών προτιμάται συχνά ο όρος αθλητική ηβαλγία (athletic pubalgia).
Γιατί εμφανίζεται η κήλη των αθλητών;
Η κήλη των αθλητών εμφανίζεται συχνότερα λόγω των επαναλαμβανόμενων, απότομων κινήσεων που απαιτούν πολλά αθλήματα (ποδόσφαιρο, μπάσκετ, τένις, αθλούμενους σε υψηλής έντασης προγράμματα κ.α.), καθώς και της συστροφής του κορμού κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας, και μπορεί να βγάλει έναν αθλητή εκτός ενεργού δράσης για αρκετές εβδομάδες. Η πάθηση εκδηλώνεται ως αποτέλεσμα της ρήξης τενόντων που φυσιολογικά είναι προσκολλημένοι στο ισχίο ή από την κάκωση/ρήξη άλλων μαλακών ιστών στο κατώτερο τμήμα της κοιλιάς και της ηβικής περιοχής. Αιτία είναι η αυξημένη τάση και η υπερβολική διάταση των μαλακών μορίων στην μηροβουβωνική περιοχή. Μάλιστα, οι τένοντες που συνδέουν τους πλάγιους μύες με το ηβικό οστό είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι, ιδιαίτερα ο ορθός κοιλιακός και οι προσαγωγοί μύες.
Συμπτώματα που προκαλεί η κήλη των αθλητών
Παρά το όνομά της, η κήλη αυτή δεν εμφανίζεται με κάποιο εξωτερικά αντιληπτό σύμπτωμα όπως η πλειοψηφία των συμβατικών κηλών. Ο πόνος εντοπίζεται στη βουβωνική χώρα και είναι ιδιαίτερα αισθητός τη στιγμή του τραυματισμού. Αν και τείνει να υποχωρεί με την ανάπαυση, συνήθως επανέρχεται κατά τη διάρκεια της αθλητικής δραστηριότητας, ειδικά όταν αυτή περιλαμβάνει στροφικές κινήσεις του μηρού. Ο πόνος γίνεται πιο συχνά αισθητός μόνο στη μία πλευρά της βουβωνικής χώρας, παρά και στις δύο πλευρές. Παράλληλα, ενδέχεται να εκδηλωθεί ευαισθησία στην πάσχουσα περιοχή. Εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία, η πάθηση μπορεί να οδηγήσει σε χρόνιο, έντονο πόνο ο οποίος φυσικά αποτρέπει τον ασθενή από το να επανέλθει στον αθλητισμό.
Πρόληψη της κήλης των αθλητών
Κάντε καλή προθέρμανση πριν από κάθε προπόνηση ή αγώνα
Ένα από τα πιο σημαντικά – αλλά συχνά παραμελημένα – μέτρα πρόληψης τραυματισμών όπως η κήλη των αθλητών είναι η σωστή προθέρμανση. Όταν οι μύες, οι τένοντες και οι σύνδεσμοι δεν προετοιμάζονται σωστά πριν την άσκηση, είναι λιγότερο ευλύγιστοι και πιο ευάλωτοι σε τραυματισμούς από απότομες κινήσεις. Ξεκινήστε με 5-10 λεπτά ήπιας αερόβιας άσκησης, όπως τρέξιμο χαμηλής έντασης ή ποδήλατο. Αυτό θα αυξήσει τη θερμοκρασία του σώματος και θα προετοιμάσει τους μύες. Έπειτα, συνεχίστε με δυναμικές διατάσεις και ασκήσεις που μιμούνται τις κινήσεις του αθλήματός σας.
Διατηρήστε ένα ισορροπημένο πρόγραμμα άσκησης
Ένα σωστά δομημένο πρόγραμμα άσκησης είναι απαραίτητο για την πρόληψη τραυματισμών, όπως η κήλη αθλητών. Αν επικεντρώνεστε μόνο σε έναν τύπο άσκησης (π.χ. μόνο ενδυνάμωση ή μόνο τρέξιμο), είναι εύκολο να δημιουργηθούν ανισορροπίες στο σώμα. Ένα ισορροπημένο πρόγραμμα πρέπει να περιλαμβάνει αερόβια άσκηση, μυϊκή ενδυνάμωση, διατάσεις και ασκήσεις κινητικότητας. Η ισορροπία ανάμεσα στην ενδυνάμωση, την αντοχή και την ευλυγισία βοηθάει το σώμα να κινείται ομαλά, χωρίς να υπερφορτώνονται συγκεκριμένες περιοχές.
Εφαρμόστε σωστή τεχνική σε κάθε άσκηση
Η κακή τεχνική κατά τη διάρκεια της άσκησης είναι μία από τις πιο συχνές αιτίες τραυματισμών, ειδικά σε αθλήματα με απότομες και γρήγορες κινήσεις, αλλαγές κατεύθυνσης ή ασκήσεις ενδυνάμωσης. Η σωστή τεχνική δεν αφορά μόνο στην υψηλή απόδοση αλλά και την ασφάλειά σας. Όταν οι κινήσεις δεν εκτελούνται σωστά, τότε το φορτίο μεταφέρεται σε σημεία όπως η μηροβουβωνική χώρα, αυξάνοντας τον κίνδυνο για τραυματισμούς , όπως η κήλη των αθλητών.
Θα πρέπει λοιπόν να εκτελείται σωστά κάθε άσκηση είτε πρόκειται για άρσεις, τρέξιμο ή ασκήσεις με βάρη. Εφαρμόζοντας μικρές βελτιώσεις στην τεχνική σας μπορείτε να προλάβετε σοβαρούς τραυματισμούς.
Ξεκινήστε σιγά και αυξήστε σταδιακά την ένταση
Αν ξεκινάτε ένα νέο άθλημα ή επιστρέφετε στην άσκηση μετά από ένα διάλειμμα, είναι σημαντικό να αυξήσετε σταδιακά την ένταση και τη διάρκεια. Η απότομη αύξηση της δραστηριότητας μπορεί να προκαλέσει τραυματισμούς, ειδικά στους μύες και στους συνδέσμους της μηροβουβωνικής περιοχής. Ξεκινήστε με σύντομες, ελεγχόμενες προπονήσεις και αυξήστε προοδευτικά την ένταση ή τη διάρκεια κάθε εβδομάδα. Έτσι, το σώμα σας θα έχει χρόνο να προσαρμοστεί.
Διατηρήστε ένα υγιές σωματικό βάρος και μια ισορροπημένη διατροφή
Η διατήρηση ενός υγιούς βάρους, σε συνδυασμό με ισορροπημένη διατροφή, συμβάλλει στην αποφόρτιση του σώματος. Μια σωστή διατροφή με άφθονα λαχανικά, φρούτα, πρωτεΐνη και υγιεινά λιπαρά ενισχύει την αποκατάσταση, τη μυϊκή ανάπτυξη και την πρόληψη φλεγμονών – όλα βασικά για τη διατήρηση της υγείας σας ως αθλητής.
Κάντε διατάσεις μετά την προθέρμανση και ξεκουραστείτε επαρκώς
Οι διατάσεις βοηθούν τους μύες να παραμείνουν εύκαμπτοι και να μην τραυματίζονται εύκολα. Όμως, πρέπει να γίνονται τη σωστή στιγμή. Αν γίνουν όσο οι μύες δεν έχουν προθερμαθεί σωστά, αυξάνεται ο κίνδυνος τραυματισμού. Οι διατάσεις πρέπει να γίνονται μετά το ζέσταμα, όταν οι μύες έχουν ήδη ενεργοποιηθεί. Μετά την άσκηση, οι ήπιες στατικές διατάσεις βοηθούν στην αποκατάσταση, μειώνουν το «πιάσιμο» και αυξάνουν την κυκλοφορία του αίματος.
Εξίσου σημαντική είναι η ξεκούραση. Οι μύες δεν δυναμώνουν την ώρα της προπόνησης, αλλά κατά την αποκατάσταση. Βεβαιωθείτε συνεπώς ότι κοιμάστε αρκετά, ότι δίνετε στο σώμα σας χρόνο για ξεκούραση, και ότι δεν προπονείστε υπερβολικά συχνά.
Επιλογές θεραπείας για την κήλη των αθλητών
Η θεραπεία της κήλης των αθλητών μπορεί να είναι είτε συντηρητική είτε χειρουργική, με τη συντηρητική αγωγή να είναι αποτελεσματική στο 90% των περιπτώσεων. Αυτή περιλαμβάνει αρχικά ξεκούραση για 7–10 ημέρες, εφαρμογή πάγου για μείωση του πόνου και της φλεγμονής, χορήγηση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων και, στη συνέχεια, ένα στοχευμένο πρόγραμμα φυσικοθεραπείας που ξεκινά περίπου δύο εβδομάδες μετά τον τραυματισμό.
Η φυσικοθεραπεία στοχεύει στην αποκατάσταση της κινητικότητας, της δύναμης και της ευλυγισίας στους κοιλιακούς και τους προσαγωγούς μύες, και συνήθως διαρκεί 8 έως 12 εβδομάδες. Αν ο πόνος επιμένει κατά την επιστροφή στις αθλητικές δραστηριότητες, τότε μπορεί να απαιτηθεί χειρουργική επέμβαση, η οποία μπορεί να γίνει ανοικτά ή λαπαροσκοπικά (ελάχιστα επεμβατικά).
Σε ορισμένες περιπτώσεις, για την πλήρη αποκατάσταση ενδείκνυται και νευροτομή του λαγονοβουβωνικού νεύρου ή απελευθέρωση του τένοντα του προσαγωγού μυός. Μετά την επέμβαση, κάθε αθλητής ακολουθεί ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα αποκατάστασης και, στις περισσότερες περιπτώσεις, είναι σε θέση να επιστρέψει στον αθλητισμό εντός 6 έως 12 εβδομάδων.
Ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός Άνω Άκρου Δρ. Παναγιώτης Πάντος καθοδηγεί κατάλληλα κάθε ασθενή με κήλη των αθλητών, ώστε να μπορέσει να επανέλθει χωρίς πόνο στην ενεργό δράση.
