Οι ασθενείς που υποβάλλονται σε αρθροπλαστική ώμου έχουν βιώσει τέτοιο πόνο και περιορισμό της κίνησης πριν την επέμβαση, που δυσκολεύονται να σκεφτούν πώς θα είναι η καθημερινότητά τους μετά το χειρουργείο. Με τη σωστή, όμως, μετεγχειρητική φροντίδα και συνέπεια στο πρόγραμμα αποκατάστασης, μπορούν να επιστρέψουν σε στις αγαπημένες τους δραστηριότητες, ακόμη και στη γιόγκα. Μάλιστα, με την έγκριση του χειρουργού και κάποιες προσαρμογές για τη νέα άρθρωση, η γιόγκα μπορεί να προσφέρει σημαντικά οφέλη σε όσους αναρρώνουν από αρθροπλαστική ώμου. Η επιστροφή στο στρώμα της γιόγκα απαιτεί σίγουρα προσοχή και καθοδήγηση, αλλά σε καμία περίπτωση δεν αντενδείκνυται. Τι πρέπει να προσέχουν όμως οι ασθενείς;
Τι συμβαίνει στην αρθροπλαστική ώμου;
Η αρθροπλαστική ώμου αποτελεί χειρουργική επέμβαση κατά την οποία αφαιρούνται οι φθαρμένες επιφάνειες της άρθρωσης και αντικαθίστανται με ειδικά εμφυτεύματα. Στην κλασική (ανατομική) ολική αρθροπλαστική ώμου αντικαθίστανται τόσο η κεφαλή του βραχιονίου όσο και η ωμογλήνη, γι’ αυτό και είναι η πιο συνηθισμένη μέθοδος. Στην πλευρά του βραχιονίου τοποθετείται μια μεταλλική κεφαλή με ή χωρίς στυλεό και στην πλευρά της ωμογλήνης μια νέα αρθρική επιφάνεια είτε μεταλλική, είτε από πολυαιθυλένιο. Στις περιπτώσεις ανεπανόρθωτης ρήξης των τενόντων του στροφικού πετάλου του ώμου, εφαρμόζεται η ανάστροφη ολική αρθροπλαστική ώμου , κατά την οποία αντιστρέφονται οι θέσεις τοποθέτησης των εμφυτευμάτων για να εξασφαλιστεί η μηχανική σταθερότητα.
Οι χειρουργικές αυτές τεχνικές είναι πολύ αποτελεσματικές στην ανακούφιση του πόνου και την αποκατάσταση της λειτουργικότητας του ώμου. Ωστόσο, οι μηχανικές ιδιότητες της άρθρωσης αλλάζουν οριστικά. Το τεχνητό σύστημα δεν διαθέτει την πλήρη ιδιοδεκτική ικανότητα ούτε τους φυσικούς περιορισμούς των συνδέσμων που διέθετε η φυσική άρθρωση. Αυτό καθιστά την άρθρωση πιο ευάλωτη σε υπερφόρτιση ή καταπόνηση, εάν εκτεθεί σε αιφνίδιες δυνάμεις, ακραίες θέσεις ή επαναλαμβανόμενη στήριξη βάρους, στοιχεία που συχνά συναντώνται σε παραδοσιακές ασκήσεις γιόγκα.
Χρονικά όρια επούλωσης και κατάλληλες περίοδοι για επανέναρξη ασκήσεων γιόγκα
Η διαδικασία της επούλωσης και η αποκατάσταση της μυϊκής ισχύος εξελίσσονται σε διακριτές φάσεις. Κατά τις πρώτες εβδομάδες, προτεραιότητα έχει η προστασία των ιστών, η μείωση της φλεγμονής και η έναρξη ήπιας παθητικής κινητοποίησης πάντα υπό την καθοδήγηση εξειδικευμένου φυσικοθεραπευτή.
Οι μαλακοί ιστοί γύρω από το εμφύτευμα, όπως ο θύλακος, οι τένοντες και οι μύες, σταδιακά αναδιοργανώνονται και προσαρμόζονται στις νέες αρθρικές επιφάνειες. Γενικά, συνιστάται να μεσολαβούν τουλάχιστον δέκα έως δώδεκα εβδομάδες πριν από οποιαδήποτε μορφή άσκησης, εκτός της προσαρμοσμένης φυσικοθεραπείας. Το διάστημα αυτό είναι απαραίτητο για να περιοριστεί ο κίνδυνος χαλάρωσης του εμφυτεύματος, αστάθειας ή καθυστερημένης επούλωσης των τενόντων.
Η επιστροφή στη γιόγκα πρέπει να γίνεται σταδιακά με την έγκριση του θεράποντα ορθοπαιδικού χειρουργού. Αρχικά, η προσοχή δίνεται σε ήπιες διατάσεις και προοδευτική ενδυνάμωση, αποφεύγοντας στάσεις που ασκούν έντονη πίεση ή απαιτούν στήριξη βάρους στα χέρια. Συνήθως αποφεύγονται στάσεις που περιλαμβάνουν άρση βάρους πάνω από το ύψος του ώμου ή στηρίξεις σε χέρια (π.χ. Plank, Downward Dog) μέχρι να αποκατασταθεί πλήρως η μυϊκή σταθερότητα.
Δεν είναι ασυνήθιστο να απαιτούνται τέσσερις έως έξι μήνες ή περισσότερο μέχρι ο ασθενής να αισθανθείασφάλεια ώστε να δοκιμάσει όρθιες ή δυναμικές ασκήσεις.
Σε κάθε περίπτωση, η στενή συνεργασία με εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή και η αυστηρή τήρηση του εξατομικευμένου προγράμματος αποκατάστασης είναι καθοριστικής σημασίας για την ασφαλή επιστροφή σε αθλήματα, όπως η γιόγκα.
Τα οφέλη της γιόγκα στην ανάρρωση μετά από αρθροπλαστική ώμου
Όταν εντάσσεται στο κατάλληλο στάδιο ανάρρωσης και εφαρμόζεται με σωστές προσαρμογές, η γιόγκα μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στη συνολική αποκατάσταση του ώμου. Οι ελεγχόμενες κινήσεις της βοηθούν στη διατήρηση και βελτίωση της κινητικότητας της άρθρωσης, περιορίζοντας τη δυσκαμψία και βελτιώνοντας την κυκλοφορία στους περιαρθρικούς ιστούς, στοιχείο σημαντικό για την αναδιαμόρφωση και ενίσχυση των μαλακών μορίων.
Παράλληλα, συμβάλλει στη βελτίωση της μυϊκής ισορροπίας, της στάσης σώματος και του νευρομυϊκού ελέγχου, τα οποία συχνά διαταράσσονται μετά από παρατεταμένη ακινησία και μυϊκή αδυναμία λόγω χειρουργείου. Η πνευματική διάσταση της γιόγκα, όπως η συνειδητή αναπνοή και ο διαλογισμός, δρα καταπραϋντικά στο άγχος και ενισχύει την ψυχολογική κατάσταση των ασθενών. Πολλοί άνθρωποι διαπιστώνουν ότι η επιστροφή στη γιόγκα αποκαθιστά την αίσθηση σύνδεσης με το σώμα και βελτιώνει την ψυχοσύνθεσή τους.
Κίνδυνοι που συνδέονται με ορισμένες κινήσεις της γιόγκα
Παρά τα σημαντικά οφέλη της, ορισμένες στάσεις και κινήσεις της γιόγκα μπορεί να ενέχουν αυξημένο κίνδυνο για τον χειρουργημένο ώμο. Στάσεις που απαιτούν στήριξη βάρους στα άνω άκρα ή κινήσεις με μεγάλο εύρος τροχιάς μπορεί να ασκήσουν υπερβολική πίεση στους ιστούς που βρίσκονται σε διαδικασία επούλωσης, αυξάνοντας τον κίνδυνο για αστάθεια ή υπερφόρτιση του εμφυτεύματος.
Ειδικά κατά τους πρώτους μήνες, το σώμα δεν έχει αποκτήσει ακόμη επαρκή δύναμη και έλεγχο για να ανταποκριθεί με ασφάλεια. Για αυτό, είναι σημαντικό αυτές οι κινήσεις να αποφεύγονται ή να τροποποιούνται μέχρι να αποκατασταθεί πλήρως η σταθερότητα και η αντοχή του ώμου.
Πότε είναι ασφαλές να ξαναρχίσετε γιόγκα μετά από αρθροπλαστική ώμου
Η γιόγκααποτελεί ένας είδος άσκησης που συνδυάζει ελεγχόμενες κινήσεις (asanas), συνειδητή αναπνοή (pranayama) και συγκέντρωση. Κατά τη διάρκεια της αποκατάστασης του ώμου, η γιόγκα μπορεί να αποτελέσει πολύτιμο εργαλείο για τη βελτίωση της κινητικότητας, της μυϊκής ισορροπίας και της νευρομυϊκής σταθερότητας, αρκεί να ξεκινήσει στο κατάλληλο στάδιο ανάρρωσης και με τη σωστή καθοδήγηση.
Όταν η επούλωση έχει προχωρήσει επαρκώς και υπάρχει η έγκριση από την ομάδα αποκατάστασης, η γιόγκα πρέπει να ξεκινά με αργό και μεθοδικό τρόπο. Στην αρχή, οι κινήσεις περιορίζονται σε καθιστές ή ύπτιες θέσεις, που βοηθούν στην ήπια διάταση και τον έλεγχο της αναπνοής χωρίς καταπόνηση στον ώμο. Η χρήση ειδικών βοηθημάτων όπως ιμάντες, μπλοκ και μαξιλάρια μπορεί να κάνει την γιόγκα πιο ασφαλή και προσιτή μετά από αρθροπλαστική ώμου. Αυτά τα βοηθήματα υποστηρίζουν την ορθή στάση και περιορίζουν την καταπόνηση της άρθρωσης, διευκολύνοντας την ήπια και προοδευτική ενδυνάμωση.
Με το πέρασμα του χρόνου και την ενδυνάμωση του ώμου και της ωμοπλάτης , μπορούν σταδιακά να ενταχθούν πιο δυναμικές στάσεις, πάντοτε με προσοχή και μόνο όταν υπάρχει καλή μυϊκή ισορροπία και αίσθηση σταθερότητας. Σε αυτό το στάδιο, δεν έχει σημασία η ταχύτητα ο ρυθμός της προόδου ούτε η σύγκριση με το τι μπορούσε κάποιος να κάνει πριν την επέμβαση. Το σημαντικό είναι να κινείται με άνεση και εμπιστοσύνη, σεβόμενος τα όρια που θέτει το σώμα του.
Συμπτώματα που χρειάζονται προσοχή στη Yoga μετά από αρθροπλαστική ώμου
Καθ’ όλη τη διάρκεια της αποκατάστασης, είναιζωτικής σημασίας να παρατηρούνται προσεκτικά τυχόν νέα ή ασυνήθιστα συμπτώματα που μπορεί να οφείλονται σε υπερφόρτιση. Ο ήπιος πόνος που υποχωρεί λίγο μετά την άσκηση θεωρείται αναμενόμενος και φυσιολογικός. Αντίθετα, ο έντονος ή διαρκής πόνος, η διόγκωση της άρθρωσης, το αίσθημα αστάθειας ή οι ήχοι τριβής πρέπει να αντιμετωπίζονται ως προειδοποιητικά σημάδια και να οδηγούν στη διακοπή της άσκησης. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό είναι απαραίτητη, ώστε να διασφαλιστεί ότι η αποκατάσταση συνεχίζεται με ασφάλεια.
Τι να προσέξετε στη Yoga μετά από χειρουργείο ώμου
Οι ασθενείς είναι σημαντικό να θυμούνται ότι το χειρουργημένο άνω άκρο χρειάζεται πάντα κάποιες προφυλάξεις. Είναι καλό να αποφεύγονται οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις με υπερβολικό βάρος πάνω από το κεφάλι και οι ακραίες στροφικές κινήσεις που μπορεί να επιβαρύνουν τους ιστούς γύρω από τα εμφυτεύματα. Η διατήρηση της δύναμης των μυών γύρω από την ωμοπλάτη και η τακτική ενδυνάμωση του ώμου βοηθούν στη διατήρηση της σταθερότητας.
Οι περιοδικοί επανέλεγχοι εξασφαλίζουν ότι η άρθρωση παραμένει σε καλή κατάσταση και ότι οποιοδήποτε πρόβλημα αντιμετωπίζεται έγκαιρα. Ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός – Αθλητίατρος Δρ. Παναγιώτης Πάντος μπορεί να καθοδηγήσει κάθε ασθενή με ασφάλεια μετά από αρθροπλαστική ώμου, ώστε να ανακτήσει την ποιότητα της ζωής του και να αρχίσει να απολαμβάνει ξανά τις αγαπημένες του δραστηριότητες.
Συμπερασματικά, η γιόγκα μετά από αρθροπλαστική ώμου μπορεί να μετατραπεί σε μια θεραπευτική και ενδυναμωτική πρακτική, εφόσον προσεγγίζεται με σεβασμό στις ιδιαιτερότητες της επέμβασης, στις βασικές αρχές αποκατάστασης και στις ανάγκες κάθε ασθενούς. Η σταδιακή, προσεκτική επανένταξη, οι προσαρμογές και η ανοιχτή επικοινωνία με το θεράποντα ιατρό συμβάλλουν ώστε η yoga να είναι ασφαλής και ευεργετική. Η αποκατάσταση δεν μετριέται από το πόσο γρήγορα προχωρά ή πόσο δύσκολες στάσεις μπορεί να εκτελέσει κάποιος, αλλά από το κατά πόσο ανακτά την εμπιστοσύνη στο σώμα του και φροντίζει τον εαυτό του.
