Αρθροπλαστική Ώμου

Ο ώμος είναι η πιο ευκίνητη άρθρωση του ανθρώπινου σώματος. Σχηματίζεται από τον βραχίονα (κεφαλή του βραχιονίου οστού) και την αρθρική επιφάνεια της ωμοπλάτης, η οποία ονομάζεται ωμογλήνη.

Η Αρθροπλαστική Ώμου είναι μια χειρουργική διαδικασία που εφαρμόζεται στοχεύοντας στην αντικατάσταση των αρθρικών επιφανειών με ειδικά εμφυτεύματα, επαναφέροντας τη λειτουργία και την κινητικότητα του ώμου.

Πρόκειται για μια εξελιγμένη χειρουργική επέμβαση, που μπορεί να βοηθήσει ασθενείς με σοβαρά προβλήματα στον ώμο να ανακτήσουν την λειτουργικότητα του ώμου τους και να ανακουφιστούν από τον πόνο. Ωστόσο, απαιτεί εξειδικευμένη εκπαίδευση και εμπειρία από τον ορθοπεδικό χειρουργό άνω άκρου, καθώς και εξατομικευμένο πρόγραμμα μετεγχειρητικής φροντίδας και αποκατάστασης.

Η Αρθροπλαστική Ώμου είναι απαραίτητη όταν η άρθρωση του ώμου παρουσιάζει πόνο και περιορισμό της κίνησης εξαιτίας αρθρίτιδας και η συντηρητική αντιμετώπιση έχει αποτύχει να δώσει λύση στο πρόβλημα. Η αρθρίτιδα μπορεί να είναι είτε η τυπική οστεοαρθρίτιδα, είτε μετατραυματικής αιτιολογίας, ως απόρροια ενός κατάγματος στην περιοχή του ώμου – κάταγμα βραχιονίου κεφαλής.

Κατά την Αρθροπλαστική Ώμου αντικαθίστανται οι φθαρμένες αρθρικές επιφάνειες από ειδικά εμφυτεύματα, τα οποία είναι είτε μεταλλικά, είτε κεραμικά. Η επιλογή μεταξύ μεταλλικών και κεραμικών εμφυτευμάτων εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως η ηλικία του ασθενούς, ο τύπος και η σοβαρότητα της πάθησης.

Με την αρθροπλαστική του ώμου, ο ασθενής αναμένεται να επιστρέψει σε μια πιο ενεργή και ανεξάρτητη ζωή, αφού η επέμβαση έχει ως στόχο την αποκατάσταση της λειτουργικότητας και της ποιότητας ζωής του.

Υπάρχουν διάφορα είδη αρθροπλαστικής του ώμου, ανάλογα με τη φύση του προβλήματος και τις ανάγκες του ασθενούς. Η επιλογή καθορίζεται από πολλούς παράγοντες και η τελική απόφαση λαμβάνεται μετά από διεξοδική αξιολόγηση από τον ορθοπεδικό χειρουργό.

Η σοβαρότητα της πάθησης, η ηλικία του ασθενούς, η κατάσταση των τενόντων και των μυών, τα ανατομικά χαρακτηριστικά είναι μερικοί από τους παράγοντες που θα καθορίσουν το είδος της αρθροπλαστικής ώμου που θα επιλεγεί. Η συνεργασία μεταξύ του ασθενούς και του ορθοπεδικού χειρουργού είναι κρίσιμη για την κατάλληλη επιλογή του τύπου αρθροπλαστικής.

Στην Ημιαρθροπλαστική ώμου αντικαθίσταται μόνο η αρθρική επιφάνεια της κεφαλής. Ενδείκνυται στις περιπτώσεις όπου οι τένοντες του στροφικού πετάλου είναι ακέραιοι και απόλυτα λειτουργικοί και ταυτόχρονα η αρθρική επιφάνεια της ωμογλήνης δεν εμφανίζει στοιχεία αρθρίτιδας.

Στην περίπτωση αυτή, τοποθετείται στην πλευρά του βραχιονίου μία μεταλλική κεφαλή με τον αντίστοιχο στυλεό.

Μια εξέλιξη της τεχνικής αυτής στην αρθροπλαστική ώμου, αποτελεί η αρθροπλαστική επιφανείας. Στην περίπτωση αυτή (Εικ. 2) αφαιρείται μόνο ένα ελάχιστο τμήμα της κεφαλής που εμφανίζει αρθρίτιδα και δεν τοποθετείται στυλεός.

Πραγματοποιούνται συνηθέστερα σε νέους ασθενείς, οι οποίοι δεν εμφανίζουν φθορά της αρθρικής επιφάνειας της ωμογλήνης.

Στην ολική αρθροπλαστική ώμου αντικαθίστανται και οι δύο αρθρικές επιφάνειες, η κεφαλή και η ωμογλήνη. Είναι η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη αρθροπλαστική ώμου.

Στην πλευρά του βραχιονίου τοποθετείται μια μεταλλική κεφαλή με ή χωρίς στυλεό και στην πλευρά της ωμογλήνης μια νέα αρθρική επιφάνεια είτε μεταλλική, είτε από πολυαιθυλένιο.

Στην ανάστροφη ολική αρθροπλαστική ώμου, αντικαθίστανται πάλι και τα δύο μέρη της άρθρωσης, μόνο που σε αυτή την περίπτωση τα εμφυτεύματα τοποθετούνται αντίστροφα.

Σε αυτόν τον τύπο αρθροπλαστικής ώμου, η νέα κεφαλή τοποθετείται στην πλευρά της ωμοπλάτης και η νέα ωμογλήνη στο βραχίονα. Η ανάστροφη αυτή τοποθέτηση των υλικών σε αυτή την αρθροπλαστική ώμου, προσφέρει ένα σημαντικό εμβιομηχανικό όφελος σε περιπτώσεις όπου οι τένοντες του στροφικού πετάλου έχουν υποστεί ρήξη και είναι πλέον μη λειτουργικοί. Στην περίπτωση αυτή, ο ώμος μπορεί να λειτουργήσει κανονικά χωρίς τη βοήθεια αυτών των τενόντων μια και την δράση τους την αναπληρώνει ο δελτοειδής μυς.

Η ένδειξη ότι ο ασθενής χρειάζεται Ολική Αρθροπλαστική Ώμου είναι η αρθρίτιδα, η οποία μπορεί να έχει ως συνέπεια τα εξής:

• Οστεοαρθρίτιδα ώμου
• Κάταγμα ώμου – βραχιονίου κεφαλής
• Ρευματοειδής αρθρίτιδα
• Οστεονέκρωση βραχιονίου κεφαλής
• Μαζική ρήξη τενόντων του στροφικού πετάλου του ώμου

• Όταν επιδεινώνονται τα συμπτώματα
• Όταν τα συμπτώματα πόνου είναι πιο έντονα κατά τη διάρκεια της νύχτας και δεν υποχωρούν
• Όταν έχει αποτύχει η συντηρητική αγωγή
• Όταν περιορίζεται η κίνηση του ώμου
• Όταν περιορίζεται η λειτουργικότητα του ασθενή καθημερινά

Σε κάθε περίπτωση η απόφαση για την επέμβαση καθορίζεται από τη σοβαρότητα της αρθρίτιδας αλλά και τις ανάγκες του ασθενή. Η εξέταση και η αξιολόγηση είναι απαραίτητο να γίνεται από εξειδικευμένο ορθοπεδικό με εμπειρία στις παθήσεις ώμου.

Η Αρθροπλαστική Ώμου είναι μια σύγχρονη επέμβαση η οποία προσφέρει πολλαπλά πλεονεκτήματα, όπως:

• Δημιουργία μικρών τομών
• Ελάχιστα επεμβατική διαδικασία
• Ελάχιστα επεμβατική διαδικασία
• Ελάχιστος τραυματισμός των υποκείμενων ιστών
• Ελάχιστες επιπλοκές και μηδενικός μετεγχειρητικός πόνος
• Γρήγορη αποκατάσταση

Παράγοντες που μπορούν να συμβάλλουν στα επιτυχή αποτελέσματα της επέμβασης, είναι οι εξής:

• Χρήση εμφυτευμάτων τελευταίας τεχνολογίας
• Λεπτομερής προεγχειρητικός έλεγχος με ακτινογραφίες και μαγνητική τομογραφία
• Κλινική εμπειρία του εξειδικευμένου χειρουργού ώμου
• Έλεγχος της γενικής κατάστασης υγείας του ασθενούς
• Άψογο και καθαρό διεγχειρητικό περιβάλλον από πλευράς υγιεινής

Πριν την επέμβαση, ο ασθενής θα ενημερωθεί για την προτεινόμενο τύπο αρθροπλαστικής. Επίσης, θα πραγματοποιηθεί προεγχειρητικός έλεγχος ο οποίος περιλαμβάνει αιματολογικές εξετάσεις, ακτινογραφία θώρακος και καρδιολογική εκτίμηση. Ο ασθενής θα δώσει το πλήρες ιστορικό του και θα λάβει οδηγίες σχετικά με τη λήψη ή μη φαρμάκων πριν την επέμβαση.

Τις πρώτες 4-6 εβδομάδες δίνεται βάρος στη διατήρηση της παθητικής κίνησης του ώμου και κατόπιν αρχίζουν οι ασκήσεις ενδυνάμωσης προκειμένου το χέρι να καταστεί απόλυτα λειτουργικό. Μετά από αυτό το χρονικό διάστημα μπορεί να επιστρέψει ο ασθενής σε φυσιολογικό επίπεδο δραστηριότητας.

Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι μετά από την επέμβαση αρθροπλαστικής ώμου, εκτός ορισμένων λίγων εξαιρέσεων, ο ασθενής μπορεί να φροντίσει την προσωπική του υγιεινή από την πρώτη βδομάδα μετά το χειρουργείο.

Ο Παναγιώτης Πάντος, εξειδικευμένος Ορθοπεδικός Χειρουργός Άνω Άκρου και Αθλητίατρος, απέκτησε εκτενή εμπειρία και εκπαίδευση στη Γερμανία, όπου διετέλεσε Αναπληρωτής Διευθυντής Ορθοπεδικής – Τραυματολογίας στην Κλινική Χειρουργικής Ώμου, Klinik Maingau vom Roten Kreuz, για 8 χρόνια. Κατέχει εξειδίκευση στις παθήσεις του ώμου και διαθέτει πολυετή εμπειρία στην αρθροπλαστική του ώμου με διαχείριση μεγάλου όγκου περιστατικών τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Αντιμετωπίζει ολόκληρο το φάσμα των παθήσεων του ώμου και του άνω άκρου με τις πιο σύγχρονες και αξιόπιστες τεχνικές.

Ποια είναι η διαφορά της ανατομικής με την ανάστροφη ολική αρθροπλαστική ώμου;

Η ανατομική αρθροπλαστική ώμου είναι σχεδιασμένη ,ώστε να λειτουργεί μόνο αν οι τένοντες του στροφικού πετάλου είναι ακέραιοι. Αντίθετα, η ανάστροφη ολική αρθροπλαστική ώμου επιλέγεται όταν οι τένοντες (υπερακάνθιος και υπακάνθιος) έχουν υποστεί ρήξη και είναι μη λειτουργικοί. Στην περίπτωση αυτή το χέρι κινείται με τη βοήθεια του δελτοειδούς μυός.

Τι ποσοστό επιτυχίας έχει η αρθροπλαστική ώμου;

Η αρθροπλαστική ώμου είναι μια σύγχρονη και ασφαλής χειρουργική επέμβαση, όμως αρκετά απαιτητική. Θα πρέπει να πραγματοποιείται από εξειδικευμένο ορθοπεδικό χειρουργό άνω άκρου με πολυετή εμπειρία, καθώς απαιτεί προσεκτικό σχεδιασμό και επιμέλεια για να επιτευχθεί επιτυχώς. Με την επιλογή του κατάλληλου χειρουργού η λειτουργικότητα του ώμου ανακτάται άμεσα και ο πόνος εξαλείφεται. Τα ποσοστά επιτυχίας είναι υψηλά και κυμαίνονται μεταξύ 90-95%.

Υπάρχουν επιπλοκές;

Η επέμβαση θεωρείται ασφαλής με εξαιρετικά χαμηλά ποσοστά επιπλοκών, μόλις 2%. Σε περίπτωση που εμφανιστούν επιπλοκές, λοιμώξεις ή τραυματισμός των νεύρων, μπορούν να αντιμετωπιστούν πλήρως. Με την επιλογή του κατάλληλου oρθοπεδικού χειρουργού εξειδικευμένου στις παθήσεις άνω άκρου, μειώνεται στο ελάχιστο η πιθανότητα εμφάνισης των επιπλοκών αυτών.

Τι είδους εμφυτεύματα χρησιμοποιούνται;

Στην ολική αρθροπλαστική της άρθρωσης του ώμου υπάρχει η επιλογή τοποθέτησης μεταλλικών, κεραμικών ή φτιαγμένων από πολυαιθυλένιο εμφυτευμάτων. Ανάλογα με την παθολογία του ώμου και την ηλικία του ασθενούς επιλέγονται και τα αντίστοιχα εμφυτεύματα.

Πόση ώρα διαρκεί το χειρουργείο;

Το χειρουργείο διαρκεί κατά μέσο όρο 60-70 λεπτά.

Είναι μεγάλη η τομή που θα δημιουργηθεί;

Κατά την Αρθροπλαστική Ώμου ο ορθοπεδικός Παναγιώτης Πάντος εφαρμόζει ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές που δεν απαιτούν μεγάλες τομές.

Πόσες ημέρες θα χρειαστεί να μείνω στο νοσοκομείο;

Κατά την Αρθροπλαστική Ώμου, ο ασθενής παίρνει εξιτήριο σε λιγότερο από 24 ώρες, ανάλογα πάντα την περίπτωση.

Είναι άμεση η επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες;

Η πλήρης επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες γίνεται βαθμιαία σε περίπου 4-6 εβδομάδες. Η αποκατάσταση είναι γρήγορη, αφού ο ασθενής μπορεί έπειτα από 3-4 ημέρες να αυτοεξυπηρετηθεί όσον αφορά απλές ενέργειες, όπως ντύσιμο και προσωπική υγιεινή.

Πόσο διαρκεί το πρόγραμμα φυσιοθεραπείας;

Κατά μέσο όρο, οι φυσιοθεραπείες διαρκούν περίπου 4-6 εβδομάδες, ανάλογα την περίπτωση και την ανταπόκριση του σώματος.

Ποια ηλικία είναι κατάλληλη για την Αρθροπλαστική Ώμου;

Η επέμβαση γίνεται συνήθως σε άτομα 60-80 ετών, καθώς αυτές οι ηλικίες παρουσιάζουν πιο έντονα προβλήματα στους ώμους. Δεν αποκλείεται βέβαια η επέμβαση να γίνει και σε νεότερα άτομα, ή και πιο ηλικιωμένα, ανάλογα την έκταση και την σοβαρότητα του προβλήματος.

Για πόσο διάστημα διαρκεί η αρθροπλαστική ώμου;

Με τα νέα εμφυτεύματα, η αρθροπλαστική ώμου μπορεί να διαρκέσει από 15 έως 20 χρόνια.

Ποιο είναι το κόστος της επέμβασης;

Το κόστος της επέμβασης είναι αρκετά προσιτό και διαμορφώνεται βάσει του είδους αρθροπλαστικής που θα επιλεγεί και των εμφυτευμάτων που θα χρησιμοποιηθούν. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το κόστος μπορεί να καλύπτεται εν μέρει ή εξ ολοκλήρου από την ασφάλιση του ασθενούς.