Όταν εμφανιστεί μούδιασμα στα δάκτυλα των χεριών, ακόμη και οι πιο απλές καθημερινές κινήσεις όπως το γράψιμο, η πληκτρολόγηση ή το κράτημα αντικειμένων μπορεί να γίνουν δύσκολες. Το μούδιασμα στα δάκτυλα των χεριών δεν αποτελεί νόσο από μόνο του αλλά ένα σύμπτωμα που δείχνει ότι κάποιο νεύρο ή αγγείο, από τον αυχένα έως τον καρπό, πιέζεται ή ερεθίζεται. Η έγκαιρη διάγνωση των αιτιών του μουδιάσματος είναι απαραίτητη, ώστε να εντοπιστεί η ακριβής αιτία του προβλήματος και να εφαρμοστεί η κατάλληλη θεραπεία.
Τι σημαίνει το μούδιασμα στα δάχτυλα των χεριών
Το μούδιασμα (υπαισθησία ή παραισθησία) προκύπτει όταν ένα αισθητικό νεύρο δεν «μεταφράζει» σωστά τα ερεθίσματα. Συχνά συνυπάρχουν μυρμηγκιάσματα, αίσθηση σαν να σας τσιμπούν καρφίτσες ή βελόνες, αίσθημα καύσου ή πόνος. Εδώ αξίζει να σημειωθεί πως αν και το μούδιασμα εκδηλώνεται στα δάχτυλα των χεριών, δεν αποκλείεται η αιτία του συμπτώματος να μην εντοπίζεται στα ίδια τα δάκτυλα, αλλά σε κάποια πάθηση στον καρπό ή τον αγκώνα. Βέβαια, είναι πολύ πιθανό το σύμπτωμα να προήλθε και από συνήθεις και καθημερινές αιτίες που αφορούν όντως την περιοχή των δακτύλων.
Συνήθεις αιτίες εμφάνισης μουδιάσματος στα δάκτυλα των χεριών
Μια συνηθισμένη αιτία εμφάνισης μουδιάσματος στα δάκτυλα των χεριών είναι η πίεση κάποιου νεύρου. Όταν κρατάτε το χέρι σας σε άβολη ή παρατεταμένη θέση — για παράδειγμα, όταν αποκοιμιέστε με το χέρι κάτω από το κεφάλι ή λυγισμένο — τα νεύρα και τα αγγεία μπορούν να συμπιεστούν. Αυτό μειώνει προσωρινά την αιμάτωση, προκαλώντας αίσθηση «μυρμηγκιάσματος» ή μούδιασμα που συνήθως υποχωρεί μόλις αλλάξετε στάση και «ξεμουδιάσει» το άκρο. Παρόμοιο αποτέλεσμα μπορεί να προκύψει και από εργονομικά λάθη στην καθημερινότητα, όπως η συνεχής χρήση πληκτρολογίου χωρίς στήριξη του καρπού ή η παρατεταμένη οδήγηση με σφιχτή λαβή.
Επιπλέον, η σωματική κόπωση και η υπέρχρηση των μυών και των τενόντων του άνω άκρου μπορεί να συμβάλλει στην τοπική φλεγμονή και ευαισθησία, επηρεάζοντας τα γειτονικά νεύρα. Συνήθως το σύμπτωμα είναι παροδικό και βελτιώνεται με ξεκούραση, ήπιες διατάσεις, επαρκή ενυδάτωση και προσαρμογές στις καθημερινές συνήθειες εργασίας (π.χ. συχνά διαλείμματα, σωστή θέση καρπού). Αν, ωστόσο, το μούδιασμα επιμένει, επανεμφανίζεται χωρίς προφανή λόγο συνοδεύεται από αδυναμία ή πόνο, είναι καλό να πραγματοποιηθεί ορθοπεδικός έλεγχος.
Οι συχνότερες ορθοπαιδικές παθήσεις που προκαλούν μούδιασμα στα δάχτυλα των χεριών
Σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα και μούδιασμα στα δάχτυλα των χεριών
Πάθηση που προκαλεί μούδιασμα, πόνο και αδυναμία στην παλάμη — κυρίως σε αντίχειρα, δείκτη και μέσο — με χαρακτηριστικό ότι το μικρό δάχτυλο δεν μουδιάζει. Η έναρξη είναι συνήθως βαθμιαία: αρχικά παροδικό μούδιασμα στα τρία πρώτα δάχτυλα, στη συνέχεια έντονα συμπτώματα όταν κρατάμε αντικείμενα (π.χ. ποτήρι, τηλέφωνο, βιβλίο) και τη νύχτα, που συχνά ξυπνούν τον ασθενή και τον κάνουν να τινάζει το χέρι. Προοδευτικά εμφανίζεται μυϊκή αδυναμία με πτώση αντικειμένων λόγω μουδιάσματος και αδυναμίας των μυών του αντίχειρα (εξαρτώνται από το μέσο νεύρο) και, τελικά, πόνος στα τρία πρώτα δάχτυλα και στον καρπό που περιορίζει τη χρήση του χεριού. Συχνά συνδέεται με υπέρχρηση/μικροτραυματισμούς.
Για την ανακούφιση των συμπτωμάτων βοηθούν εργονομικές διορθώσεις και διαλείμματα, ενώ επί εμμένουσας αδυναμίας απαιτείται ιατρική εκτίμηση. Ως προς τη θεραπεία του συνδρόμου καρπιαίου σωλήνα, αυτή είναι κατά κανόνα χειρουργική.
Στα αρχικά στάδια, η συντηρητική αντιμετώπιση με χρήση ναρθήκων, τοπικές ενέσεις κορτιζόνης ή αντιφλεγμονώδη φάρμακα μπορεί να προσφέρει προσωρινή ανακούφιση των συμπτωμάτων και να καθυστερήσει την εξέλιξη της νόσου. Ωστόσο, όταν το πρόβλημα επιμένει ή τα συμπτώματα επηρεάζουν την καθημερινή λειτουργικότητα, η χειρουργική αποσυμπίεση του καρπιαίου σωλήνα αποτελεί την πιο αποτελεσματική θεραπεία.
Η επέμβαση είναι εξαιρετικά σύντομη, διαρκεί περίπου 15 λεπτά και γίνεται με τοπική αναισθησία ή μέθη, χωρίς καμία ανάγκη νοσηλείας. Μέσα από μία μικρή τομή 2 εκατοστών στην παλάμη, ο ορθοπεδικός χειρουργός διανοίγει τον καρπιαίο σωλήνα με τη βοήθεια ειδικών μικροχειρουργικών εργαλείων απελευθερώνοντας το πιεσμένο μέσο νεύρο. Η ανακούφιση των συμπτωμάτων είναι άμεση, ενώ η επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες είναι συνήθως εφικτή μέσα σε μόλις δύο εβδομάδες.
Ωλένια νευρίτιδα
Το ωλένιο νεύρο (ένα από τα τρία μεγάλα νεύρα μαζί με το μέσο και το κερκιδικό) περνά από την έσω πλευρά του αγκώνα μέσα από το ωλένιο τούνελ — έναν στενό χώρο που σχηματίζεται από οστό και σύνδεσμο. Εκεί μπορεί να συμπιεστεί, προκαλώντας πόνο, μούδιασμα που φτάνει ως την παλάμη και το 4ο–5ο δάχτυλο, αδυναμία κινήσεων του καρπού/χεριού, αίσθημα «αναπήδησης» στην έσω πλευρά του αγκώνα και, σε προχωρημένα στάδια, μυϊκή ατροφία. Αποτελεί τη δεύτερη συχνότερη νευροπάθεια του άνω άκρου μετά το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα. Η αποφυγή στήριξης των αγκώνων σε σκληρές επιφάνειες και η διατήρηση πιο ουδέτερης θέσης, ειδικά στον ύπνο, μειώνουν τα συμπτώματα. Αν ωστόσο αυτά επιμένουν, χρειάζεται ιατρικός έλεγχος.
Ως προς τη θεραπεία της πάθησης, σε πρώτη φάση είναι συντηρητική και περιλαμβάνει ανάπαυση, προσαρμογή δραστηριοτήτων, αντιφλεγμονώδη, στοχευμένη φυσικοθεραπεία και νάρθηκα έκτασης αγκώνα. Οι περισσότεροι ασθενείς παρατηρούν βελτίωση των συμπτωμάτων σε λίγες ημέρες–εβδομάδες. Εάν ωστόσο τα συμπτώματα όπως το μούδιασμα στα δάχτυλα των χεριών επιμένουν ή επιδεινώνονται, ενδείκνυται χειρουργική αποσυμπίεση του ωλένιου νεύρου και, κατά περίπτωση, πρόσθια μετάθεση του νεύρου για αποφυγή υποτροπής.
Νόσος Raynaud
Πρόκειται για πάθηση που εκδηλώνεται με υπερβολική αντίδραση των μικρών αγγείων στα δάχτυλα σε κρύο ή στρες, με χαρακτηριστική τριφασική αλλαγή χρώματος (ωχρό–κυανό–ερυθρό), μούδιασμα στα δάχτυλα των χεριών, αίσθημα καύσου ή πόνο. Τα επεισόδια είναι συνήθως παροδικά αλλά ενοχλητικά. Η προστασία από το κρύο (γάντια, ζεστές στρώσεις), η αποφυγή αιφνίδιων θερμικών μεταβολών και η διαχείριση στρες μειώνουν τη συχνότητα των συμπτωμάτων. Όταν όμως τα συμπτώματα είναι εκτεταμένα, μονόπλευρα ή συνοδεύονται από δερματικές αλλοιώσεις, χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση.
Πρόληψη εμφάνισης μουδιάσματος στα δάχτυλα των χεριών
Η πρόληψη βασίζεται στην αποφυγή χρόνιας πίεσης στα «στενά» περάσματα των νεύρων. Διατηρήστε τον καρπό σε ουδέτερη θέση όταν πληκτρολογείτε ή χρησιμοποιείτε ποντίκι, αποφύγετε σφιχτά ρολόγια/βραχιόλια και τη στήριξη του αγκώνα σε σκληρές επιφάνειες.
Φροντίστε να κάνετε διαλείμματα κάθε 30–45 λεπτά, να τεντώνετε απαλά τα δάκτυλα και να αλλάζετε στάση. Η σωστή θέση σώματος και η στήριξη των αντιβραχίωνσε μαλακή επιφάνεια βοηθούν στην αποφόρτιση των νεύρων.
Σε αθλητικές δραστηριότητες, όπως ποδηλασία, βάρη ή γιόγκα, χρησιμοποιήστε εργονομικές λαβές, γάντια με ειδική επένδυση και η στάση του σώματος σαςνα μην προκαλεί πίεση στα άκρα.
Η τακτική άσκηση, η ενδυνάμωση των μυών του χεριού και του καρπού καθώς και η επαρκής ενυδάτωση συμβάλλουν επίσης στην καλή λειτουργία του νευρικού και αγγειακού συστήματος, μειώνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης μουδιάσματος.
Γενικά, το μούδιασμα στα δάχτυλα των χεριών είναι σύμπτωμα με ποικίλες αιτίες — από αθώες, παροδικές καταστάσεις έως παθήσεις που ζητούν στοχευμένη διάγνωση και θεραπεία. Ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός Άνω Άκρου Δρ. Παναγιώτης Πάντος πραγματοποιεί ολοκληρωμένη κλινική αξιολόγησηκαι ενδελεχή διερεύνηση των πιθανών αιτιών, για τον ακριβή εντοπισμό της παθολογικής αιτίας και τη διαμόρφωση της κατάλληλης θεραπείας.